Nutri-Score – co to za skala i jak ją odczytywać?

Czym dokładnie jest Nutri-Score i do czego służy?

Nutri-Score to powszechnie akceptowany w wielu krajach system informacyjny, który pomaga konsumentom dokonywać bardziej przemyślanych wyborów w sklepach. Jest to znakowanie graficzne, umieszczane na opakowaniach produktów żywnościowych, które w przystępny sposób komunikuje ich ogólną wartość odżywczą. Ten system powstał jako odpowiedź na rosnącą potrzebę uproszczenia złożonych etykiet żywieniowych, umożliwiając szybkie porównanie produktów z tej samej kategorii. Oparta na badaniach naukowych metodologia Nutri-Score ma na celu **wspieranie zdrowia publicznego** poprzez zachęcanie do zdrowszych nawyków żywieniowych. Oficjalny cel tego schematu, rozwijanego od 2014 roku we Francji, a obecnie wspieranego przez wiele krajów europejskich i instytucji zdrowia, jest wielowymiarowy: * Ułatwienie porównywania produktów w obrębie tej samej grupy, np. jogurtów czy płatków śniadaniowych. * Wspieranie edukacji konsumentów w zakresie wartości odżywczej spożywanej żywności. * Zachęcanie producentów do reformulacji składu swoich produktów w celu poprawy ich profilu zdrowotnego. * Dostarczanie przejrzystej informacji o jakości odżywczej w oparciu o uniwersalne kryteria.

Jak prawidłowo odczytywać skalę Nutri-Score na opakowaniach produktów?

System Nutri-Score opiera się na prostym, intuicyjnym kodzie kolorystycznym oraz literowym, który umożliwia niemal natychmiastową interpretację. Składa się z pięciu poziomów, oznaczonych literami od A do E i odpowiadającymi im barwami, od zieleni po czerwień. Ta wizualna reprezentacja ma za zadanie szybko przekazać użytkownikowi informacje o jakości odżywczej danego artykułu spożywczego. Każda litera i kolor symbolizują określoną kategorię odżywczą, od najbardziej sprzyjającej zdrowiu, po tę, której spożycie w nadmiernych ilościach jest mniej zalecane: * A (ciemnozielony): Oznacza produkty o najwyższej wartości odżywczej, które powinny stanowić podstawę diety. Często są to warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe czy niskotłuszczowe nabiały. * B (jasnozielony): Wskazuje na produkty o dobrej wartości odżywczej, które również z powodzeniem mogą być włączane do codziennego menu. * C (żółty): To kategoria średnia. Produkty z tym oznaczeniem mogą być spożywane, jednak warto zachować umiar. * D (pomarańczowy): Sygnalizuje produkty o niższej wartości odżywczej. Ich spożycie powinno być ograniczone. * E (czerwony): Przyporządkowany jest produktom o najniższej wartości odżywczej, często bogatym w cukry, tłuszcze nasycone czy sól. Ich konsumpcja powinna być sporadyczna. Zrozumienie tej hierarchii to klucz do wykorzystania Nutri-Score jako skutecznego narzędzia podczas codziennych zakupów.

Jakie kryteria są brane pod uwagę przy obliczaniu oceny Nutri-Score produktu?

Ostateczna klasyfikacja produktu w systemie Nutri-Score nie jest arbitralna, lecz wynika ze złożonego algorytmu punktowego, który ocenia różnorodne składniki odżywcze w 100 gramach lub 100 mililitrach produktu. Mechanizm ten sumuje punkty przyznawane za składniki o potencjalnie negatywnym wpływie na zdrowie oraz odejmuje punkty za elementy, które są dla organizmu korzystne. W ten sposób system zapewnia **kompleksową analizę profilu odżywczego**. Algorytm Nutri-Score bierze pod uwagę następujące, kluczowe czynniki: * Zawartość energii (kalorie). * Ilość cukrów prostych. * Zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych. * Poziom soli (sodu). * Obecność błonnika pokarmowego. * Zawartość białka. * Proporcje owoców, warzyw oraz orzechów w składzie.

Jakie składniki żywnościowe są oceniane pozytywnie w algorytmie Nutri-Score?

W kontekście algorytmu Nutri-Score, pewne składniki są uznawane za korzystne dla zdrowia i ich obecność w produkcie podwyższa jego ocenę, przesuwając ją w kierunku litery A. Do tych pozytywnie ocenianych elementów należą: * Błonnik: Wspiera trawienie i daje uczucie sytości. * Białko: Niezbędne do budowy i regeneracji tkanek. * Owoce i warzywa: Bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze. * Orzechy: Dostarczają zdrowych tłuszczów i białka. * Oleje roślinne takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy orzechowy (choć z pewnymi zastrzeżeniami dla samej oliwy, o czym później).

Które elementy składu wpływają negatywnie na ostateczny wynik Nutri-Score?

Z drugiej strony, algorytm penalizuje obecność składników, których nadmierne spożycie jest powiązane z ryzykiem rozwoju chorób. Wysokie stężenie tych elementów w produkcie skutkuje obniżeniem jego oceny Nutri-Score, zbliżając ją do litery E. Są to przede wszystkim: * Cukry proste: Ich nadmiar sprzyja otyłości i cukrzycy. * Nasycone kwasy tłuszczowe: Mogą negatywnie wpływać na poziom cholesterolu. * Sól (sód): Jej wysokie spożycie koreluje z nadciśnieniem. * Wysoka kaloryczność (energia): Duża gęstość energetyczna na 100 gramów.

Gdzie i na jakich rodzajach produktów najczęściej można znaleźć oznaczenie Nutri-Score?

System Nutri-Score, choć początkowo wprowadzony we Francji, zyskał uznanie i jest dobrowolnie stosowany przez wielu producentów żywności w Europie. Jego zasięg stale się rozszerza, obejmując takie kraje jak Belgia, Niemcy, Hiszpania, Luksemburg czy Szwajcaria. W Polsce również coraz częściej można napotkać te oznaczenia, zwłaszcza na produktach międzynarodowych koncernów. Oznaczenia Nutri-Score pojawiają się na szerokiej gamie przetworzonych produktów spożywczych, mając na celu **transparentne informowanie o ich wartości odżywczej**. Można je znaleźć na kategoriach takich jak: * Płatki śniadaniowe. * Wyroby mleczne, w tym jogurty i desery. * Gotowe dania i zupy. * Napoje bezalkoholowe i soki. * Produkty piekarnicze i słodycze. * Przetwory mięsne i rybne.

Czy system Nutri-Score jest obowiązkowy dla producentów żywności w Europie?

Mimo szerokiej adopcji i rekomendacji ze strony ekspertów zdrowia, Nutri-Score nie jest systemem obowiązkowym w większości krajów Unii Europejskiej. Jego wprowadzenie na opakowania produktów pozostaje dobrowolną decyzją producentów. Warto jednak zauważyć, że Komisja Europejska rozważa wprowadzenie ujednoliconego, obowiązkowego systemu znakowania wartości odżywczej na froncie opakowania dla całej UE, a Nutri-Score jest jednym z głównych kandydatów do tej roli.

Dla jakich grup produktów Nutri-Score nie jest stosowany lub jest modyfikowany?

Chociaż Nutri-Score jest szeroko rozpowszechniony, istnieją pewne kategorie produktów, dla których system ten nie jest przewidziany lub jego metodologia jest zmodyfikowana, aby lepiej odzwierciedlać ich specyfikę. Do tych grup zaliczają się: * Produkty nieprzetworzone: takie jak świeże owoce, warzywa, mięso czy ryby, które z natury są uznawane za zdrowe i nie wymagają dodatkowego znakowania. * Woda: Jako podstawowy napój, nie wymaga klasyfikacji pod kątem wartości odżywczych. * Napoje alkoholowe: Ze względu na specyfikę ich spożycia i regulacji prawnych. * Produkty niemowlęce: Ich skład jest ściśle regulowany i przeznaczony dla specyficznej grupy konsumentów. * Oliwa z oliwek i inne oleje roślinne: Są to produkty zdrowe, jednak ze względu na wysoką kaloryczność i zawartość tłuszczu (nawet tych zdrowych) na 100 gramów, mogłyby otrzymywać niskie oceny. Dlatego dla tej grupy wprowadzono specyficzne modyfikacje algorytmu, aby uniknąć błędnej interpretacji ich roli w zbilansowanej diecie.